خانواده‌های بویایی گروه های مختلف عطر

نمی توان گروههای مختلف عطرها را مثل هر طبقه بندی دیگری کاملا مجزا طبقه بندی کرد ، هر رایحه‌ای طیف‌هایی از دیگر گروههای بویایی دارد . حتی در عطر‌هایی با عنوان تک گل ، ته بوها و اثراتی ظریف از گروه های دیگر وجود دارد . رایحه‌ای را میتوان کاملا به یک خانواده بویایی خاص نسبت داد که مواد تشکیل دهنده اش تنها از یک ماده خاص تشکیل شده باشد . (مثل رایحه گل محمدی و گلاب )

برای شروع توصیف یک رایحه از دسته بندی گروه های مختلف بویایی استفاده می‌شود که به تنهایی توانایی بیان خصوصیات ویژه آن عطر را ندارد . طبقه بندی سنتی حدودا از سال 1900 میلادی به وجود آمد . که شامل هفت خانواده می باشد که به ترتیب نام میبریم :

1-گل  2-دسته گلها  3-شرقی  4-چوب  5-چرم  6-کاج  7-سرخس .

اما اکنون طبقه بندی مدرن تری مورد استفاده است که از سال 1945 میلادی در ادامه پیشرفت های بسیار زیاد در تکنولوژی عطر سازی و تغییرات در سبک و سلیقه مردم ایجاد شد  .

گل ها :

رایحه‌ ای که شامل بوی یک یا چند گل متفاوت است . برای مثال ، عطر Beautiful از برند Estée Lauder رایحه ای گلی دارد .

سبز :

استشمام این رایحه با احساسی مانند بوی چمن پس از کوتاه کردن آنها ، برگهای سبز له شده و خیار همراه است . برای مثال می‌توان به Sisley’s Eau de Campagne یا Aliage از برند Estée Lauder اشاره کرد .

آبی :

جدید ترین طبقه در خانواده عطرها که از سال 1991 میلادی پدید آمد ازونی یا اقیانوسی نام داشت . عطر های دو جنسیتی (عطر های مورد استفاده هم برای خانم ها و هم برای آقایان ) حاوی چنین رایحه ای هستند و معمولا یک ماده مصنوعی بنام کالون که در سال 1996 تولید شد ، دراین عطر ها وجود دارد . کابرد این ماده در جهت تغییر جزیی در رایحه‌های گل ، شرقی و چوب می باشد . برای مثال می توان عطر Dune را که توسط Christian Dior تولید شده را نام برد .

مرکبات :

یک گروه بویایی قدیمی که تا این اواخر در ادکلن‌ های خنک و تازه کاربرد داشت . پیشرفتهای جدید امکان ساخت مواد جدیدی با رایحه‌های مشابه در این گروه را فراهم ساخته‌ است . در این زمینه می توان عطر Brut را نام برد .

میوه‌ای :

شامل عطری از میوه‌ها ، به غیر از مرکبات مانند هلو ، انگور فرنگی سیاه ، گونه‌ای قره قروت ، انبه ، میوه گل ساعتی ، و غیره می‌باشد . عطر Botrytis ساخته شده توسط کمپانی Ginestet مثال خوبی برای این گروه می باشد .

خوراکی :

رایحه ای با کیفیتی مانند ” خوراکی ” و یا ” دسر ” . این بو شامل نت‌هایی مانند وانیل ، لوبیای تونکا (tonka bean) و کومارین (coumarin) ، و ترکیبات مصنوعی طراحی شده با بویی شبیه به طعم غذا می‌باشد .  Angel Thierry Mugler یک نمونه از این عطر‌ها می‌باشد .

خانواده های عطر

 قسمت اول

تقسیم بندی عطر ها بر اساس ترکیبات و نوت های بکار رفته در آن ها؛کاری پیچیده است که بر اساس تفاسیر و دیدگاه  های مختلفی که در این زمینه وجود دارد؛گروه بندی های متنوعی نیز شکل گرفته است.بسیاری از منابع؛بر اساس تعاریف ارائه شده گروه های بویایی را معرفی نموده و بر اساس زیر شاخه های هر گروه؛روایح را دسته بندی می کنند.بعنوان مثال با تعریف گروه آروماتیک که ترکیب غالب آن از نوت هایی نظیر اسطوخودوس،رزماری،زیره ی سبز و گیاهان معطر دیگر حاصل می شود و نیز تعریف گروه بویایی مرکبات؛گروه جدیدی که با رایحه ی غالب مرکبات و برخورداری از المان های آروماتیک شکل می گیرد را زیر گروه مرکبات و تحت عنوان مرکباتی آروماتیک می نامند و عطر هایی نظیر"آزارو کروم"،"کیلینیک هَپی"،"کریستین دیور او سواج پارفوم"،"لورنزو ویلورزی آئورا ماریس"،"پنهالیگنز بایولئا" و "کرید رویال واتر" را در این زیر گروه جای می دهند.این در حالی است که عده ای دیگر معتقدند عطری نظیر "کلینیک هپی" و "کرید رویال واتر" در گروهی تحت عنوان "فِرِش" جای دارند که هپی در زیر گروه مرکباتی و رویال واتر در شاخه ی سبز این خانواده جای می گیرند.

با توجه به تقسیم بندی های متنوعی که وجود دارد و همگی به دلیل در نظر گرفتن اصول و قواعد کلی؛قابل استناد به شمار می روند؛به منظور آشنایی با خانواده ی روایح و گروه های بویایی؛چکیده ای از این مزر بندی ها و گروه ها حضور شما همراهان عزیز ارائه میشود.

 

گروه های سنتی

دسته بندی سنتی گروه های بویایی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ارائه شد و در مجموع شامل دسته بندی های زیر می شود:

-گل بوی منفرد:عطر هایی که در آن ها رایحه ی یک گل ویژه غالب است و در فرانسوی به عطر های "سولی فلور" شهرت دارند.عطر "رز ابسولو" محصول سال 2016 خانه ی "آنیک گوتال" که رایحه ی با کیفیتی از رز است؛مثال خوبی برای این خانواده است.

 

-گل بوی مختلط(دسته گل):بر خلاف گروه اول؛این شاخه در بردارنده ی عطر هایی می شد که رایحه ی غالب آن ها ترکیبی از چندین گل در غالب یک عطر بود.محصول سال 1925 "شانل" با نام "گاردنیا" که ترکیبی از از گل های سفید با نوت غالب مریم است نمونه ای از این عطر هاست.

 

-عنبری:خانواده ای بزرگ از عطر ها که بطور مشخصی شامل روایحی از قبیل وانیل به همراه نوت های حیوانی بعلاوه ی گل ها و نوت های چوبی می شود که با استفاده از روغن های کافور و رزین های بخوری؛می توان آن را ارتقا و گسترش داد.سردمدار این خانواده قطع به یقین شاهکار سال 1925 "گرلن" یعنی "شالیمار" است.

 

-چوبی:آنچه در این گروه از عطر ها بیش از سایر نوت ها احساس می شود روایح چوبی و بطور ویژه چوب صندل و سدر است.همچنین پچولی با رایحه ی کافور مانند خود معمولا در این قبیل عطر ها حضور دارد."سانتال 33" محصول سال 2012 خنه ی "ل لابو" از این خانواده بحساب می آید.

 

-چرم:خانواده ای از عطر ها با ویژگی روایحی همچون عسل،تنباکو،چوب و ذغال است که در بخش میانی یا پایه حضور دارند و نیز رایحه ای که از چرم گرفته شده و معمولا بعنوان نوت غالب عطر بحساب می آید.ریشه های این گروه را باید در عطر های بزرگی نظیر "گرلن کویغ د روسی-1872" و "کرید رویال انگلیش لدر-1781" جستجو کرد.

-شیپق:در فرانسوی به معنی قبرس.خانواده ای از عطر ها که در گذشته ها؛در جزیره ی قبرس تولید می شدند و پس از عطر "کوتی شیپق" در سال 1916 این خانواده متولد شد.عطر هایی که بر پایه ی آکوردی مشابه شامل ترنج،خزه ی بلوطی،پچولی و لابدانوم ساخته می شوند.

 

-فوژه:در فرانسوی به معنی سرخس(سوزنی برگ ها).عطر هایی که بر پایه ای از اسطوخودوس،کومارین و خزه ی بلوطی ساخته می شوند.بسیاری از عطر های مردانه به این خانواده تعلق دارند و عطر های این گروه با رایحه ی گیاهی و چوبی گوشه دار توصیف می شوند."فیلِیِن اِیگئلز" محصول 2009 "سرژ لوتانز" مثال خوبی برای این گروه به شمار می رود.

گروه بندی مدرن

از سال 1945 بدلیل پیشرفت های مهم در زمینه ی تکنولوژی ساخت عطر نظیر طراحی مرکب و سنتز و نیز گسترش سبک ها و سلایق؛دسته بندی های جدیدی پدید آمدند تا روایح نوین را توصیف نمایند.مهم ترین گروه هایی که به خانواده های سنتی اضافه شدند عبارتند از:

-گل بوی درخشان:ترکیبی از دو خانواده ی گل بوی منفرد و مختلط که منجر به ساخت عطر هایی شفاف و تازه می شد.در این گروه رایحه ی با کیفیتی از یک گل در بستری پیچیده که مرکب از گل های مختلف است ارائه می شود.عطر "سیل" محصول 2003 خانه ی "آمواژ" با ترکیب تازه و پیچیده ای از گل ها که نقش اول آن گل های سفید است در این خانواده جای می گیرد.

-سبز:تفسیری روشن تر،سبک تر و مدرن تر از خانواده ی شیپق که بر گیاهان معطر و برگ ها تکیه دارد."کورسیکا فیوریوسا" محصول 2014 خانه ی "پاغفوم دومپی" مثال بر جسته ای برای خانواده ی عطر های سبز است.

-اوزونیک(اوشِنیک):جدید ترین گروه در تاریخ عطر سازی که در دهه ی پایانی قرن بیستم بوجود آمد.رایحه ای مدرن و بسیار تمیز،تازه و شفاف که منجر به پیدایش عطر های دو جنسیتی مدرن بسیاری شد.عطر مشهور "جیمز هیلی" تحت عنوان "سِل مارین"؛نمونه ی کاملی از عطر های این خانواده است.

-مرکباتی-میوه ای:خانواده ای قدیمی از عطر ها که بدلیل سختی پایین روایح مرکباتی؛تا همین اواخر بطور عمده شامل تولید کولون ها و روایح خنک و تازه می شدند.توسعه ی ترکیبات جدید تر و پیشرفت مواد صنعتی؛علاوه بر اینکه امکان ساخت عطر های مرکباتی اولیه را فراهم نموده است؛موجب شکل گیری خانواده ای از عطر های پیچیده تر و مدرن تر شده که علاوه بر اضافه شدن رایحه ی دیگر میوه ها؛همچنان تازگی و شفافیت کولون ها را در خود دارند.در کنار عطر فاتح خانه ی کرید یعنی "اونتوس"؛می توان به "اوواری 02" محصول 2009 "اودین" اشاره کرد.

 

-خوراکی(گورمند):روایحی با مشخصه و کیفیت خوراکی یا دسر گونه.این گروه اغلب شامل نوت های وانیل،لوبیای تونکا و نیز ترکیبات صنعتی می شود که روایحی نظیر کارامل،تافی،آجیل،قهوه و کاکائو را ایجاد می نمایند.عطر "مشانت لوپ" محصول 1997 خانه ی "ل آرتیزان" و سری مشهور "اِی من" از "تیه ری ماگله" نمونه های برجسته ای برای این گروه هستند.

 

چرخه ی عطر

چرخه ی عطر شیوه ی جدیدی برای دسته بندی نسبی عطر هاست که در بخش فروش عطر ها و نیز صنعت عطر سازی کاربردی گسترده دارد.این شیوه توسط کارشناس و مشاور مشهور صنعت عطر سازی؛مایکل ادواردز؛در سال 1983 ارائه شد.این طرح به منظور سهولت در دسته بندی و نامگذاری عطر ها بر اساس نوع رایحه ایجاد شد.همچنین شیوه ی جدید ابزاری برای بررسی ارتباط بین دسته های متفاوت با یکدیگر بود.

این چرخه متشکل است از پنج خانواده ی استاندارد تحت عنوان:گل بو،اورینتال،چوبی،فوژه و فِرِش.چهار خانواده ی ابتدا؛بیشتر کلاسیک به شمار میروند در حالیکه خانواده ی آخر یعنی "فِرِش"؛شامل عطر هایی با بوی جدید تر،تازه تر و تمیز تر مرکباتی و اوزونیک می شود که به دلیل پیشرفت تکنولوژی در عطر سازی بوجود آمده اند.به غیر از خانواده ی فوژه؛هر گروه به نوبه ی خود به سه زیر گروه تقسیم می شود که حول یک دایره قرار می گیرند.خانواده ی فوژه در مرکز دایره قرار دارد.دلیل این موضوع در این است که عطر های فوژه خانواده ی بزرگی از روایح را تشکیل می دهند که المان هایی از هر یک از چهار خانواده ی دیگر را در خود دارند.گروه های اصلی و زیر گروه های آنان عبارتند از:

1-نوت های گل بو

-گل بو

-گل بوی ملایم

-اورینتال گل بو

 

2-نوت های اورینتال

-اورینتال ملایم

-اورینتال

-اورینتال چوبی

 

3-نوت های چوبی

-چوب

-چوب های خزه ای

-چوب های خشک

 

4-نوت های فِرِش

-مرکبات

-سبز

-آبی

 

5-فوژه(فوژه آروماتیک)

 

در این روش دسته بندی؛عطری نظیر شانل شماره 5 که بطور سنتی عطری گل بو-آلدهاید به شمار می رود در زیر گروه "گل بوی ملایم" قرار خواهد گرفت.همچنین رایحه ی عنبر در گروه اورینتال قرار می گیرد.بعنوان یک گروه؛قرار دادن عطر های شیپق در یک خانواده ی خاص؛دشوار است.چرا که با توجه به عناصر تشکیل دهنده ی عطر های شیپق؛این گروه باید در بخش های اورینتال و چوبی جای بگیرد.این تنوع و گستردگی عطر های شیپق موجب می شود تا عطر های این گروه با توجه به ویژگی هایی که دارند در زیر گروه های مختلف قرار گیرند.بعنوان مثال؛"گرلن میتسوکو" که که بعنوان عطری شیپق شناخته می شود در زیر گروه "چوب های خزه ای" قرار می گیرد؛در حالیکه عطر شیپقی نظیر "هرمس غوژ"؛بخاطر شخصیت گل بوی بر جسته ای که دارد؛در زیر گروه گل بو اورینتال جای خواهد گرفت.

تصویر زیر؛چرخه ی عطر ارائه شده در سال 1983 است.امروزه چرخه های متنوع و پیچیده تری نیز معرفی شده اند که زیر گروه چوب از دسته ی نوت های چوبی را به این چرخه اضافه کرده اند.